Expertise sL

මීර් අජටාකාශ මධ්‍යස්ථානය යනු, “මීර්” යනු රුසියානු (කලින් සෝවියට්) භාෂාවෙන් “සාමය” හා “ලෝකය” යන තේරුම් දෙකම දෙන්නා වූ වදනකි. මීර් අජටාකාශ මධ්‍යස්ථානය යනු රුසියානුවන් විසින් ගුවන්ගත කරනා ලද අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානයකි. එසේම එය නිරන්තර මනුෂ්‍ය වාසයකින් යුක්ත වූ දිගුකාලීන විද්‍යා පර්යේෂණ සිදුකළ හැකි පහසුකම්වලින් සමන්විත “තුන්වන පරම්පරාවේ” කක්ෂගත අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානයකි. මෙහි ඉදි‍කිරීම් වසර ගණනාවක් පුරාවට සිදු කෙරිණි. එනම් වසර දහයකට දින අටක් පමණක් අඩු වූ කාලයකි. අභ්‍යාවකාශයේ නොනැසී මනුෂ්‍ය වාසයක් පැවතුන දිගම කාලයට හිමි වාර්තාව ද මීර් සතුය. මීර් මධ්‍යස්ථානය සම්බන්ධ නොයෙකුත් හැල හැප්පීම්වලින් අනතුරුව එය ජාත්‍යන්තරව රුසියානු, ඇමරිකානු හා වෙනත් රටවල අභ්‍යවකාශගාමීන්ට පහසුකම් සැපයූ අන්තර්ජාතික මට්ටමේ අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත් වුණි.  අභ්‍යවකාශගාමීන්ගේ සේවා වාර මාරු කිරීම ද මෙම ගමන් වාරවල ප්‍රධාන අරමුණක් විය. මීර් අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානය පහළ පෘථිවි කක්ෂ‍යක දී 1986 සිට 1996 දක්වා අතර කාලයේ දී ගුවන්ගත කළ මොඩියුල එකලස් කොට ඉදිකරන ලදී. අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානයේ සේවා කාලය 2001 මාර්තු 23 වන...

 අන්තර්ජාතික අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානය   ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය අභ්‍යවකාශ ආයතන පහක හවුල් ව්‍යාපෘතියකි; ඒ නාසා ආයතනය, රුසියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය, Japan Aerospace Exploration Agency, කැනේඩියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය සහ යුරෝපීය අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය යන ආයතන පහයි කක්ෂ උස :  408 km කක්ෂය මත වේගය :  7.66 km/s දියත් කරන දිනය :  1998 නොවැම්බර් 20 දිග :  මි. 73.0 (අඩි 239.4) නිෂ්පාදකයන් :  නාසා ,  තවත්

                 ආලෝක වර්ෂය යනු තාරකා විද්‍යාත්මක දුරස්ථභාවය ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා භාවිතා කරන දිග ඒකකයකි. එය කිලෝමීටර් ට්‍රිලියන 9.46 (කි.මී. 9.46 × 1012) හෝ සැතපුම් ට්‍රිලියන 5.88 (සැතපුම් 5.88 × 1012) ට සමාන වේ. ජාත්‍යන්තර තාරකා විද්‍යා සංගමය විසින් අර්ථ දක්වා ඇති පරිදි (IAU), ආලෝක වර්ෂයක් යනු එක් ජූලියන් වර්ෂයක (දින 365.25) රික්තයේ ආලෝකය ගමන් කරන දුර ප්‍රමාණයයි. එයට "වර්ෂය" යන වචනය ඇතුළත් වන හෙයින්, ආලෝක වර්ෂය යන යෙදුම කාල ඒකකයක් ලෙස වැරදි ලෙස අර්ථ දැක්විය හැකිය. ආලෝක වර්ෂය බොහෝ විට භාවිතා කරනුයේ මන්දාකිණි පරිමාණයෙන් තාරකා සහ අනෙකුත් දුර ප්‍රමාණයන් ප්‍රකාශ කිරීමේදී, විශේෂයෙන් නොවන සන්දර්භවල සහ ජනප්‍රිය විද්‍යා ප්‍රකාශනවල ය. වෘත්තීය තාරකා විද්‍යාවේ බහුලව භාවිතා වන ඒකකය තාරකා විද්‍යාවෙන් උපුටා ගත් පාර්සෙක් (සංකේතය: පීසී, ආලෝක අවුරුදු 3.26 ක් පමණ) වේ: එය එක් තාරකා විද්‍යාත්මක ඒකකයක් චාපයේ තත්පරයක කෝණයකට යටත් වන දුර වේ.

  ටිරන්නෝසෝරස් [ ටී. රෙක්ස්] ටිරන්නෝසෝරස් යනු කොයිලුරෝසෝරියානු තෙරපෝඩ් ඩයිනෝසෝරයේ ප්‍රභේදයකි. බොහෝ විට ටී. රෙක්ස් හෝ වාචිකව ටී-රෙක්ස් ලෙස හැඳින්වෙන ටිරන්නෝසෝරස් රෙක්ස් (ලතින් භාෂාවෙන් "රජ" යන තේරුම) විශාල තෙරපෝඩාවන්ගෙන් වඩාත් හොඳින් නියෝජනය වේ ටිරන්නෝසෝරස් ජීවත් වූයේ වර්තමාන බටහිර උතුරු ඇමරිකාව පුරා ය. එවකට ලාරමිඩියා නමින් හැඳින්වෙන දූපත් මහාද්වීපයක ය. ටිරන්නෝසෝරස් අනෙක් ටිරාන්නෝසෝරයිඩ් වලට වඩා පුළුල් පරාසයක් තිබුණි. මීට වසර මිලියන 68 ත් 66 ත් අතර කාලයකට පෙර ඉහළ ක්‍රිටේසියස් යුගයේ මාස්ට්‍රිච්ටියානු යුගයට අයත් විවිධාකාර පාෂාණ සංයුතිවල පොසිල දක්නට ලැබේ. එය ටිරන්නෝසෝරයිඩ් වල අවසාන දන්නා සාමාජිකයා වූ අතර ක්‍රිටේසියස්-පැලියෝජීන් වඳවීමේ සිදුවීමට පෙර සිටි අවසාන කුරුළු නොවන ඩයිනෝසෝරයන් අතර වේ. වඩාත් සම්පූර්ණ නිදර්ශකයේ දිග මීටර් 12.3 (අඩි 40) දක්වා වන නමුත් ටී. රෙක්ස් මීටර් 12.3 (අඩි 40) ට වඩා දිග, උකුලේ උස මීටර් 3.96 (අඩි 13) දක්වා වර්ධනය විය හැකි අතර බොහෝ නූතන අනුව ඇස්තමේන්තු කර ඇති බර මෙට්‍රික් ටොන් 8.4 ( ටොන් 9.3) සිට මෙට්‍රික් ටොන් 14 ( ටොන් 15.4).

උල්කා වර්ෂාවන්හි රජ දැක්ම අද සහ හෙට විවිධ වර්ණවලින් යුක්තව ඇදහැලෙන “ජෙමිනිඩ්“ උල්කාපාත වර්ෂාව අද (13) සහ හෙට (14) යන දෙදින තුළ රාත්‍රී අහසේ ලෝකවාසීන්ට නිරීක්ෂණය කළ හැකි වේ. මෙය ඉතාමත් දර්ශනීය අයුරින් දැකගත හැකි වන බැවින් එය “උල්කා වර්ෂාවන්හි රජ දැක්ම“ ලෙසද හඳුන්වනු ලබයි. උල්කා වර්ෂාවේ උපරිම අවස්ථාව අද රාත්‍රී 9ත් - 10ත් අතර දර්ශනය වන අතර ඊසාන දිග අහසේ මිථුන රාශිය දෙසින් මෙම උල්කා වර්ෂාව නිරීක්ෂණය කළ හැකිවනු ඇත. එමෙන්ම අමාවක දිනයක් වන හෙට අලුයම 2.00ත් 4.30ත් අතර වයඹ දිග අහසේ මෙම “ජෙමිනිඩ්“ උල්කාපාත වර්ෂාව නිරීක්ෂණය කළ හැකි බව කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය අභ්‍යාවකාශ හා තාරකා විද්‍යා ඒකකයේ අධ්‍යක්ෂ මහාචාර්ය චන්දන ජයරත්න මහතා පැවසුවේය. ජෙමිනි උල්කා වර්ෂාවේදී පැයකට කඩාවැටෙන උල්කාපාත සංඛ්‍යාව 150ක් පමණ වනු ඇත. එනම් මිනිත්තුවකට උල්කාපාත එකක් හෝ දෙකක් කඩා වැටෙනු ඇති බවට පැවසෙයි. තාරකා විද්‍යාඥයින් පවසන්නේ උල්කා වර්ෂාවන්හි රජ දැක්ම නැරඹීමට වඩාත් උචිතවන්නේ අලෝක දූෂණයෙන් තොර පැහැදිලි , අඳුරු අහස සහිත පරිසරයකදී බවය. කෙසේවෙතත් ආලෝකයෙන් දූෂණය වී පවතින නාගරික ප්‍රදේශවලදී පවා යම් අයුරකින් උල්කා වර්ෂාව නැරඹීමට ...

                                                                                          ගූගල් [google] ගූගල් සෙර්ච් අලෙවිකරණය කිරීම සඳහා ගූගල් 1998 දී ලැරී පේජ් සහ සර්ජි බ්‍රින් විසින් නිල වශයෙන් දියත් කරන ලද අතර එය වැඩිපුරම භාවිතා කරන වෙබ් පාදක සෙවුම් යන්ත්‍රය බවට පත්ව ඇත. කැලිෆෝනියාවේ ස්ටැන්ෆර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ සිසුන් වන ලැරී පේජ් සහ සර්ජි බ්‍රින්, 1996 දී ස්කොට් හසන් සහ ඇලන් ස්ටෙරම්බර්ග්ගේ සහාය ඇතිව සෙවුම් ඇල්ගොරිතමයක් "බැක්රබ්" ලෙස නම් කරන ලදී. සෙවුම් යන්ත්‍රය ඉතා ඉක්මණින් සාර්ථක වූ අතර පුළුල් වන සමාගම කිහිප වතාවක් ඉදිරියට ගොස් අවසානයේ 2003 දී මවුන්ටන් වීව් හි පදිංචි විය. මෙය වේගවත් වර්ධනයේ අවධියක් සනිටුහන් කළ අතර සමාගම 2004 දී සිය මූලික මහජන ඉදිරිපත් කිරීම් සිදු කළ අතර ඉක්මනින් ලොව විශාලතම මාධ්‍ය සමාගමක් බවට පත්විය. ....

                                           ගීසාහි මහා පිරමිඩය ඊජිප්තුවේ ග්‍රේටර් කයිරෝවේ වර්තමාන ගීසා වලට මායිම්ව ඇති ගීසා පිරමිඩ සංකීර්ණයේ ඇති පිරමීඩ තුනෙන් පැරණිතම හා විශාලතම වන්නේ ගීසාහි මහා පිරමිඩය (කුෆු පිරමීඩය හෝ චොප්ස් පිරමීඩය ලෙසද හැඳින්වේ). එය පුරාණ ලෝකයේ පුදුම හතෙන් පැරණිතම පුදුම ය විය ක්‍රි.පූ 2560 දී පමණ අවසන් වන වසර 20 ක කාලයක් තුළ පිරමීඩය සිව්වන රාජවංශයේ ඊජිප්තු පාරාවෝ කුෆුගේ සොහොනක් ලෙස ඉදිකර ඇති බව විශ්වාස කරති. ආරම්භයේ දී මීටර් 146.5 (අඩි 481) ක් උසැති මහා පිරමීඩය වසර 3,800 කට වැඩි කාලයක් පුරා ලොව උසම මිනිසා විසින් සාදන ලද ව්‍යුහය විය. එහි බර ටොන් මිලියන 6 ක් පමණ වන අතර, හුණුගල් හා ග්‍රැනයිට් කුට්ටි මිලියන 2.3 කින් සමන්විත වන අතර සමහර ඒවා ටොන් 80 ක් පමණ බරයි. එය මුලින් ආවරණය කළේ හුණුගල් ආවරණ ගල් වලින් වන අතර එය සුමට පිටත මතුපිටක් ඇති කළේය. අද දක්නට ලැබෙන්නේ යටින් පවතින මූලික ව්‍යුහයයි, නමුත් ආවරණ ගල් කිහිපයක් තවමත් පාමුල දැකිය හැකිය. එය ඉදිකර ඇත්තේ ගල් වළකින්...

aurora[ ධ්‍රැවීය විදුලි පහන්]  අරෝරා , සමහර විට ධ්‍රැවීය විදුලි පහන්, උතුරු විදුලි පහන්  හෝ දකුණු විදුලි පහන්  ලෙස හැඳින්වේ. ඉහළ අක්ෂාංශ කලාපවල  දක්නට ලැබේ. අරෝරා යනු සූර්ය සුළඟ නිසා ඇතිවන චුම්බක ගෝලයේ ඇතිවන කැළඹීම්වල ප්‍රතිපලයකි. මෙම කැළඹීම් සමහර විට සූර්ය සුළඟ හා චුම්බක ගෝලාකාර ප්ලාස්මා යන දෙකෙහිම ආරෝපිත අංශුවල ගමන් පථ වෙනස් කිරීමට තරම් ශක්තිමත් වේ. මෙම අංශු, ප්‍රධාන වශයෙන් ඉලෙක්ට්‍රෝන හා ප්‍රෝටෝන ඉහළ වායුගෝලයට (තාපගෝලයට / බාහිර ගෝලයට) වේගයෙන් ගමන් කරයි. එහි ප්‍රතිපලයක් ලෙස වායුගෝලීය සංගටක අයනීකරණය හා උද්දීපනය විවිධ වර්ණ හා සංකීර්ණ ආලෝකයන් විමෝචනය කරයි. ධ්‍රැවීය කලාප දෙකම වටා ඇති පටි තුළ සිදුවන ආරෝරා වල ස්වරූපය ද අවක්ෂේපිත අංශුවලට ලබා දෙන ත්වරණය ප්‍රමාණය මත රඳා පවතී. වර්ෂාපතනය වන ප්‍රෝටෝන සාමාන්‍යයෙන් වායුගෝලයෙන් ඉලෙක්ට්‍රෝන ලබා ගැනීමෙන් පසුව සිදුවීම් හයිඩ්‍රජන් පරමාණු ලෙස දෘශ්‍ය විමෝචනය කරයි. ප්‍රෝටෝන ආරෝරා සාමාන්‍යයෙන් පහළ අක්ෂාංශ වලදී නිරීක්ෂණය කෙරේ.